بهبود رشد گفتاری کودکان با بازی درمانی

اگر عضوی از خانواده یا فرزند خود مشکل در تکلم داشته باشد و در ارتباط برقرار کردن با دیگران دچار مشکل شود، گفتار درمانی به همراه بازی‌های محتلف می تواند یکی از راه های تقویت گفتار کودک باشد و به ارتباط گرفتن با دیگرا کمک کند. در این روش گفتار درمانگر از طریق بازی با کلمات و برد گیم (board game) یا با سایر فعالیت های سرگرم کننده، ایراد و اشکال گفتار را بررسی کرده و به درمان بپردازد. کودکان در طی فعالیت ها و بازی ها، طرز درست تلفظ کردن کلمات و روا صحبت کردن را تمرین می کنند که این امر موجب تقویت مهارت های گفتاری و کلامی می شود؛ حتی می توان میزان پیچیدگی و سختی این بازی ها را برای کودکان کم و زیاد کرد. در ادامه به مزایای بازی درمانی و انواع بازی های گفتار درمانی اشاره کرده و توضیحاتی در مورد آنها می دهیم.

مزایای بازی درمانی برای بهبود و تقویت گفتار:

حدود ¾ از کودکانی که تحت بازی درمانی برای تقویت گفتار قرار می گیرند، مشکل تکلم آنها بهبود می یابد و تغییرات مثبتی در آنها مشاهده می شود. با اینکه ممکن است برخی از کودکان در ابتدا نسبت به این فعالیت ها بی میلی نشان دهند اما در طی زمان اعتماد آنها نسبت به درمانگر بیشتر می شود. با راحت تر شدن کودک با درمانگر و تقویت ارتباط بین آنها، کودک نیز به مراتب در انجام این فعالیت ها و بازی ها خلاق تر شده و ارتباط کلامی او نیز بیشتر خواهد شد.
برخی از مزایای عمده بازی درمانی عبارتند از:
• افزایش مسئولیت پذیری کودک در قبال برخی رفتارها
• توسعه استراتژی های مقابله با مسائل و مهارت خلاقانه حل مسئله
• احترام به خود
• همدلی و احترام به دیگران
• کاهش استرس و اضطراب
• یادگیری درک و بیان احساسات
• تقویت مهارت های اجتماعی
• تقویت و بهبود روابط خانوادگی
بازی درمانی علاوه بر اینکه می تواند ارتباط گیری گفتاری کودک را بهبود ببخشد، می تواند همچون کاردرمانی موجب تقویت مهارت های ریز و درشت حرکتی کودک شود.
اگر تشخیص داده شود که کودک از بیماری روانی یا جسمی برخوردار است، بازی درمانی نمی تواند جایگزین دارو ها و درمان های ضروری باشد و و آن را می توان به صورت جدا یا در کنار سایر روش های درمانی در کلینیک تخصصی پایا استفاده کرد.
بازی درمانی چگونه به بهتر شدن گفتار کودک کمک می کند؟
معمولا بین کودکان و افراد بزرگسال مشکل ارتباط برقرار کردن وجود دارد. بر اساس سن و مرحله رشدی کودکان، آنها مهارت های گفتاری افراد بزرگسال را ندارند. کودکان ممکن است یک چیزی را حس کنند که اکثر مواقع، قادر به انتقال دادن آن به بزرگسالان نباشند و اعتماد کافی برای ارتباط برقرار با آنها را نداشته باشند. از یه طرف دیگر هم ممکن است افراد بزرگسال علائم و نشانه های کلامی و غیر کلامی کودک را اشتباه تفسیر کرده یا در کل متوجه آنها نشوند.
کودکان از طریق بازی دنیای اطراف و جایگاه های خودشان را درک کرد و آنها را یاد میگیرند. در فضای بازی، کودک آزادانه می تواند احساسات درونی و عمیق ترین عواطف احساسات خود را بروز دهد. اگر شما هدف از بازی کردن را بدانید، می توانید هوشمندانه با استفاده از بعضی اسباب بازی ها به عنوان نماد ها، معنا و عمق بیشتری به ین فعالیت های درمانی ببخشید. از آنجایی کودکان نمی توانند خودشان و احساساتشان را در دنیای بزرگسالان نشان دهند، درمانگر خود را در دنیای کودک قرار داده و با او هم سطح می شود. در طول بازی، مقابله کودک در برابر یاد گرفتن کمتر بوده و تمایل بیشتری با به ابراز احساسات خود دارند. در انجام این فعالیت ها، کودک تحت هیچ فشاری نبوده و آزادانه با روش ارتباطی خودش بازی را انجام می دهد. بازی درمانی با توجه تشخیص درمانگر و نیاز های خاص کودکان متفاوت خواهد بود. در ابتدا ممکن است کودک را در حین انجام بازی ها مشاهده کند. و یا بخواهند به صورت جداگانه با خود کودک، والدین و معلم او صحبت کنند. پس از انجام یک ارزیابی کامل، درمانگر اهداف درمانی را مشخص کرده، باید و نباید های لازم را اعمال کرده و طرز اجرا و جلو بردن پروژه درمانی را برنامه ریزی می کند. درمانگر به طور دقیق نحوه برخورد کودک هنگام جدا شدن از والدین خود، تنها بازی کردن و نحوه واکنش کودک هنگام برگشت والدین زیر نظر داشته و آنها را ارزیابی می کنند.
باید به این موضوع اشاره کرد که جلسات بازی درمانی حدود 30 دقیقه تا 1 ساعت طول می کشد و می تواند 1 بار در هفته یا بیشتر تشکیل شود. ئعداد جلسات مورد نیاز به نحوه پاسخ کودک به این درمان بستگی خواهد داشت. این درمان می تواند به صورت فردی یا گروهی انجام می شود. جلسات بازی درمانی باید در محیطی برگزار شوند که محدویت های آن زیاد نباشد و حس امنیت به کودک منتقل شود.

 

انواع بازی ها برای تقویت گفتار کودکان:

همانطور که در بالاتر گفته شد بازی ها یکی از بهترین راه ها برای بهبود رشد گفتاری و زبانی کودکان هستند. این بازی ها می توانند به کودکان کمک کنند تا مهارت های زبانی خود را بهبود ببخشند و از طریق بازی و سرگرمی یاد بگیرند.
1. بازی های کلمه سازی: از جمله Scrabble یا Bananagramsکه کودکان را به ترکیب کردن حروف و ساختن کلمات تشویق می کنند.

2. پازل های حروفی: بازی های پازل حروفی مانند Alphabet puzzleکه کودکان را در یادگیری ترتیب حروف و کلمات کمک می کنند.

3. بازی های کارتی: بازی هایی مانند Go Fish و Uno که کودکان را به سوال کردن و پاسخ دادن و یادگیری کلمات جدید ترغیب می کنند.
4. بازی های داستانی: بازی های داستانی که که کودکان را به خلق و ساخت داستان
های جدید ترغیب می کنند و می توانند توانایی نوشتن و گفتاری آنها را افزایش دهند.

5. بازی های نقش آفرینی: این بازی ها مانند "پزشک و بیمار" یا "دزد و پلیس" کودکان را به استفاده ازواژگان و جملات مخصوص هر شغل و وضعیت ترغیب می کنند.

6. بازی های تلفظ: بازی هایی مانند Tongue Twisters که کودکان را به تمرین تلفظ صحیح کلمات و جملات ترغیب می کنند.
7. بازی های موسیقی: با خواندن آهنگ ها و ریتم ها، کودکان می توانند لغات و اصلاحات جدید یاد بگیرند و مهارت گفتاری شان را تقویت کنند.

8. بازی های کامپیوتری و اپلیکشن های آموزشی: برنامه های کامپیوتری و اپلیکشن های آموزشی مخصوصی کودکان گه به آنها کمک می کنند تا از طریق بازی های تعاملی و جذاب مهارت های زبانی خودشان را بهبود ببخشند.

در آخر باید گفت این مهم است که بازی ها به طور مستمر و به همراه تشویق و پشتیبانی از سوی والدین و مربیان انجام شوند تا کودکان به خوبی از این فعالیت ها بهره مند شوند و مهارت های زبانی شان بهبود یابند.