کار درمانی فرایندی است که توسط متخصصین درمانی مجرب صورت می‌گیرد و به افراد کمک می‌کند تا با مشکلات روانشناختی، عاطفی، رفتاری و ارتباطی خود مقابله کنند و سطح عملکرد و رضایت زندگی خود را افزایش دهند. هدف کار درمانی، ایجاد تغییرات در فعالیت‌های جسمی و ذهنی افراد به منظور بهبود کیفیت زندگی وعملکرد فردی است.
کار درمانی می‌تواند به فرد کمک کند تا مهارت‌های ارتباطی بهتری را یاد بگیرد، نحوه برقراری و حفظ روابط سالم و موثر را بهبود بخشد و الگوهای نامطلوب رفتاری و ارتباطی را تغییر دهد. در جریان کار درمانی، مشاور یا متخصص درمانی ممکن است با بررسی روابط فرد با دیگران، عواملی که موجب مشکلات رابطه‌ای شده‌اند را شناسایی کند و به فرد کمک کند تا روش‌های سازنده‌تری را در برقراری و حفظ روابط اجتماعی به کار بگیرد.

چه افرادی به کار درمانی نیاز دارند؟

1) افرادی که با اختلالات جسمی روبه‌رو هستند که در زیر به انواع آن اشاره میکنیم.
• فلج‌های اسکلتی، عضلانی و عصبی؛ که توانایی حرکت و کنترل جسم را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
• ضعف عضلانی: کاهش عملکرد و قدرت عضلات بدن، که می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند بیماری‌های عضلانی، اختلالات عصبی، صدمات و بیماری‌های مزمن باشد.
• بیماری‌های عصبی: اختلالاتی مانند ام‌اس (اسکلروز چندگانه)، پارکینسون، صرع و مشکلات عصبی مرکزی که تأثیر بر عملکرد جسمی دارند.
• صدمات نخاعی: شامل صدمات ناشی از تصادفات، سقوط‌ها، تروماها و بیماری‌های نخاعی است که می‌تواند به محدودیت حرکتی و کنترل جسمی منجر شود.

• بیماری‌های مزمن: شامل بیماری‌هایی مانند آرتروز، فیبرومیالژیا، بیماری‌های قلبی، بیماری‌های ریوی و سایر بیماری‌های مزمن است که می‌تواند به محدودیت‌های جسمی و درد مزمن منجر شود.

• اختلالات تروماتیک مغزی: اختلالاتی که ناشی از صدمات مغزی مانند ضربه به سر، حوادث ورزشی، تصادفات و جراحی‌های مغزی هستند و به تغییرات در کنترل حرکت، حافظه و روانشناختی منجر می‌شوند.

2) برخی از اختلالات روانی که نیاز به کار درمانی دارند عبارتند از:
• اختلال ارتباطی اجتماعی در کودکان (اختلال اتیسم)
• ترس‌ها و فوبیاهای کودکان و بزرگسالان
• مشکلات خواب همچون هیپنوپمپیک که به معنای خوابیدن در طول روز در مواقع نامناسب است.
• اعتیاد به مواد مخدر یا دارو

3) اختلالات ذهنی کودکان
• کودکان دارای بیش فعالی که نقض توجه دارند.
• اختلال بلرزش مانند اختلال بلرزش جسمی (ترمور) و اختلال دیسکینزی (حرکات نامنظم و ناخواسته)

 

 

کار درمانی برای افراد دچار اختلالات جسمی چگونه است؟

کار درمانی از طریق اشتغال:
این روش به افراد کمک می‌کند تا با اختلالات جسمی خود سازگاری بیشتری پیدا کنند و بتوانند در فعالیت‌های روزمره و شغلی خود مستقل‌تر عمل کنند. این راه شامل تمرینات فیزیکی، تمرین مهارت‌های روزمره مانند تغذیه، بهداشت شخصی، برقراری ارتباطات مؤثر و مدیریت استرس است.

کار درمانی حرکتی:
تمرینات و فعالیت‌های حرکتی مانند فیزیوتراپی، ارتقاء توانایی‌های حرکتی، تقویت عضلات و بهبود تعادل از کارهای پیشنهادی در این روش هستند. این نوع درمان می‌تواند برای افرادی که با محدودیت‌های جسمی مانند فلج، ضعف عضلانی، صدمات نخاعی و اختلالات اعصاب مرکزی روبرو هستند، مفید باشد.

 

کار درمان‌گر کیست؟

کار درمانگر فردی است که تخصص و آموزش لازم را در حوزه روانشناختی و توانبخشی دریافت کرده است و به افراد در بهبود و توسعه مشکلات جسمانی، حالت‌های بدنی و سلامت روان آنها کمک می‌کند. کار درمانگر با ترکیب روش‌ها و تکنیک‌های مختلفی از جمله تمرینات ورزشی، ماساژ، تکنیک‌های تنفسی، رژیم غذایی، و تراپی‌های جسمانی متمرکز می‌شود تا به مراجعان خود کمک کند.

وظایف کاردرمانگر:

• ارزیابی:
کار درمانگران باید افرادی که به آنها مراجعه میکنند را در ابتدا ارزیابی کنند تا مشکلات و نیازهای آنها را به طور دقیق تشخیص دهند. سپس سابقه بیماری آنها را بررسی میکنند. ارزیابی ممکن است شامل مصاحبه‌های روانشناختی، استفاده از پرسشنامه‌ها، و ارزیابی جسمی باشد.
• تشخیص:
براساس ارزیابی، کار درمانگران باید تشخیصی دقیق برای ناتوانی‌های جسمی مراجعان قائل شوند.
• مشاوره و راهنمایی:
متخصصان می‌توانند بیماران جسمی را در مسیر تطبیق با تغییرات جسمی و تاثیر آن بر زندگی روزمره راهنمایی کنند. آنها می‌توانند در مورد مدیریت درد، تغییرات در تاب‌آوری و ارتقاء کیفیت زندگی پس از بروز بیماری یا صدمه، بیماران را هدایت کنند.
• تدوین برنامه:
بیماران پس از چک اپ و مشاوره، میتوانند از درمانگر خود برنامه‌های درمانی دریافت کنند. درمانگران بر اساس نیازها و اهداف مشتریان به منظور تقویت عضلات، افزایش انعطاف‌پذیری، و بهبود توانایی حرکتی آنها برنامه‌ریزی میکنند.
• اجرای تمرینات:
آموزش تمرینات ورزشی یا تکنیک‌های جسمانی متناسب با برنامه تعیین شده و نظارت بر صحیح اجرای آنها توسط مراجعان.
• ماساژ و تراپی:
ارائه ماساژ و تکنیک‌های آرامبخش برای کاهش درد و تسکین مشکلات عضلانی و اسکلتی.
• نظارت و ارزیابی مداوم:
پیگیری و نظارت بر پیشرفت بیماران و اعمال تغییرات لازم در برنامه درمانی جسمانی آنها.

 

تاثیر کاردرمانگران برای معلولین ذهنی

کار درمانگران نقش مهمی در هدایت زندگی افراد دارای معلولیت ذهنی (معلولیت روانی) که با چالش‌های اجتماعی مواجه هستند، ایفا میکنند. وظیفه‌ متخصصان آموزش مهارت‌های اجتماعی همچون مهارت‌های ارتباطی، تعامل و مدیریت به افراد دارای معلولیت ذهنی است تا بتوانند نقش پررنگ‌تر و بهتری در جامعه داشته باشند. کاردرمانگر هر فرد باید توانایی‎ها و نقات قوت او را شناسایی کند و سپس با تمرکز بر آنها، سعی در تقویت توانمندی‌ها نماید. در برخی موارد، کار درمانگر به مراجعان در انتخاب تحصیل و شغل مناسب کمک کند تا حس مفید بودن و اعتماد به نفس به آنها دهد. کار درمانگر باید بصورت مداوم از پیشرفت و تغییرات فرد پیگیری کند و انطباق برنامه‌های درمانی را با نیازهای جدید فرد تنظیم می‌کند.

 

 

انتظارات مراجعه کنندگان از یک کاردرمانگر چیست؟

راهنمایی و پشتیبانی در انجام وظایف: مراجعه‌کنندگان انتظار دارند که کاردمانگران به آن‌ها در انجام وظایف و حل مسائل کاری کمک کنند و راهنمایی لازم را ارائه دهند.

توجه و گوش دادن: مراجعه‌کنندگان انتظار دارند که کاردمانگران به مشکلات و نیازهای آن‌ها گوش دهند و با توجه به آن‌ها راه‌حل مناسبی ارائه کنند.

حفظ حریم خصوصی: افراد انتظار دارند که اطلاعات و اطلاعات شخصی آن‌ها توسط کاردمانگران با حریم خصوصی و احترام مورد نظر قرار گیرد.

ارائه پیشنهادات بهبود: مراجعه‌کنندگان انتظار دارند که کاردمانگران پیشنهاداتی برای بهبود فرآیندها و روش‌های کاری ارائه دهند و به نظرات آن‌ها گوش فرا دهند.

رفع اشکالات: افراد انتظار دارند که کاردمانگران در مواجهه با مشکلات و مسائلی که پیش می‌آید، سریع و موثر عمل کنند و به رفع آن‌ها کمک کنند.

یکی از بهترین کاردرمانگرهای تهران، دکتر احسان حسینی سیانکی هستند  که در مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی پاسداران  با یک تیم حرفه‌ای مشغول به کار هستند و در راستای ارائه‌ی بهترین خدمات به مراجعه‌کنندگان تلاش میکنند.

 

 

مثبت‌اندیشی در کاردرمانی

به طور کلی، مثبت‌نگری (Positive Psychology) در کاردرمانی بر تمرکز بر توانمندی‌ها و درون فرد تأکید می‌کند تا بهبود روانی و افزایش کیفیت زندگی را تسهیل کند. این رویکرد برخلاف روش‌های سنتی که معمولاً بر تشخیص و درمان مشکلات و نقاط ضعف تمرکز دارند، به مطالعه و تقویت عوامل مثبت و سلامت روانی افراد می‌پردازد.

در روش مثبت‌اندیشی، فرد به شناسایی و تمرکز بر توانمندی‌ها، عزت نفس، خوشبینی، روابط مثبت و هدفگذاری در زندگی خود می‌پردازد.کاردرمانگر با استفاده از این روش تلاش می‌کند تا از طریق ارتقاء خودآگاهی و تفکر مثبت، فرد را به سوی رشد و بهبود هدایت کند.

در کاردرمانی مثبت‌نگر، از تکنیک‌ها و روش‌های متنوعی برای تقویت عوامل مثبت استفاده می‌شود. برخی از این تکنیک‌ها عبارتند از:

تمرین تشخیص قدرت‌ها و استفاده از آنها: فرد برای شناسایی و تمرین استفاده از قدرت‌ها، مهارت‌ها و استعدادهای خود تشویق می‌شود. این فرآیند می‌تواند به افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس کمک کند.

تمرین تشویق خوشبینی: فرد به تمرین تفکر خوشبینانه و تمرکز بر جنبه‌های مثبت و شادی در زندگی خود ترغیب می‌شود. این تمرین می‌تواند به افزایش سطح خوشبینی و رضایت زندگی کمک کند.

تمرین تقویت روابط مثبت: فرد به توسعه و بهبود روابط مثبت با دیگران تشویق می‌شود. این شامل مهارت‌های ارتباطی، همدلی و ایجاد ارتباط عمیق‌تر با افراد مهم در زندگی است.

تمرین تعیین هدف: فرد به تعیین هدف‌های مثبت و معنادار در زندگی خود ترغیب می‌شود. هدفگذاری مناسب می‌تواند به فرد کمک کند تا انگیزه و انگیزش برای پیشرفت و دستیابی به آرزوهای خود را داشته باشد.

 

 

مشاور گروهی کاردرمانی

مشاور گروهی در کاردرمانی گروهی نقش مهمی دارد و تاثیر قابل توجهی بر موفقیت این روش دارد. در زیر به برخی از نقش‌ها و وظایف مشاور گروهی در کاردرمانی گروهی اشاره می‌کنم:

رهنمود و هدایت گروه: مشاور گروهی مسئول راهنمایی و هدایت اعضای گروه در جهت کسب بهترین نتیجه از جلسات کاردرمانی است. او با ارائه راهکارها و تمرینات مناسب به اعضا کمک می‌کند تا مسائل را حل کنند و مهارت‌های جدیدی را فرا بگیرند.
فراهم کردن امنیت و اعتماد در گروه: یکی از وظایف اصلی مشاور گروهی، ایجاد فضای امن و محافظتی است که اعضای گروه بتوانند در آن به آزادی حرف بزنند و احساس اعتماد به نفس کنند.

تسهیل در تعاملات گروهی: مشاور گروهی باید توانایی تسهیل در تعاملات گروهی را داشته باشد. او باید بتواند بین اعضای گروه روابط سالمی ایجاد کند و در حل اختلافات و مشکلات کمک کند.

تشویق به همکاری و تعامل: مشاور گروهی مسئول تشویق اعضا به همکاری، تعامل و ارتباط موثر با یکدیگر است. او باید بتواند محیطی را فراهم کند که اعضا به راحتی بتوانند با یکدیگر همکاری کنند و از تجربیات همدیگر بهره‌برند.

تشویق به رشد فردی: مشاور گروهی باید به اعضا کمک کند تا در طول جلسات کاردرمانی به رشد و تغییرات مثبتی دست یابند و مسیر تحول شخصی خود را پیش ببرند.
توجه به این نقش‌ها و وظایف مشاور گروهی، بهبود موفقیت کاردرمانی گروهی را تضمین می‌کند و به اعضا کمک می‌کند تا به بهترین شکل ممکن از این روش بهره ببرند.

به طور کلی، کاردرمانی گروهی یک رویکرد درمانی است که در آن یک گروه افراد با مشکلات و موضوعات مشابه، با حضور یک راهنما یا متخصص، به صورت گروهی درمان می‌شوند. این رویکرد درمانی بر ایده این تکیه دارد که افرادی که با مشکلات مشابهی مواجه هستند، از تجربیات و پشتیبانی یکدیگر بهره مند می‌شوند. در ادامه، توضیحات بیشتری در مورد کاردرمانی گروهی ارائه می‌شود:
مفهوم کاردرمانی گروهی:
کاردرمانی گروهی یک رویکرد درمانی است که به صورت گروهی و به همت یک راهنما یا متخصص صورت می‌گیرد.
در این روش، افراد با مشکلات و نیازهای مشابه، به صورت گروهی درمان می‌شوند.

 

 

اهداف کاردرمانی گروهی:

افزایش پشتیبانی اجتماعی و افزایش اعتماد به نفس افراد.
ایجاد فضایی برای به اشتراک گذاری تجربیات و مشکلات.
یادگیری مهارت‌های جدید ارتباطی و مدیریتی.
ارتقاء روابط اجتماعی و مهارت‌های اجتماعی.
روش‌ها و فنون کاردرمانی گروهی:
مدیریت استرس و اضطراب.
آموزش مهارت‌های ارتباطی و مدیریت خشم.
ایجاد ارتباط مثبت و سازنده با دیگران.
آموزش مهارت‌های حل مسئله و تصمیم‌گیری.

مزایای کاردرمانی گروهی:

به افراد امکان می‌دهد تا از تجربیات یکدیگر بهره‌مند شوند.
ایجاد ارتباطات مثبت و پشتیبانی اجتماعی.
افزایش اعتماد به نفس و افزایش رضایت از زندگی.
بهبود کیفیت روابط شخصی و اجتماعی.

کاربردهای کاردرمانی گروهی:

درمان افسردگی و اضطراب.
مدیریت استرس و خشم.
افزایش مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی.
درمان اختلالات خوردن و وزن.

 

 

اجزای کاردرمانی گروهی:

رهبری و هدایت: یک راهنما یا متخصص به عنوان رهبر گروه در کاردرمانی گروهی حضور دارد و راهنمایی اعضا را بر عهده دارد.
پشتیبانی اجتماعی: افراد در گروه با دیگران با مشکلات مشابه خود روبرو می‌شوند و از تجربیات و پشتیبانی یکدیگر بهره می‌برند.
تعاملات گروهی: اعضای گروه با یکدیگر در مورد مشکلات، تجربیات، و راه‌حل‌های مختلف بحث و گفتگو می‌کنند.
آموزش مهارت‌ها: در کاردرمانی گروهی، مهارت‌های جدیدی به اعضا آموزش داده می‌شود که به آن‌ها کمک می‌کند تا مشکلات خود را مدیریت کنند.

مواردی که در کاردرمانی گروهی مورد بررسی قرار می‌گیرد:
مسائل خانوادگی: در این گروه‌ها، مسائل و مشکلات خانوادگی بررسی و مورد بحث قرار می‌گیرد و راه‌حل‌هایی برای آن‌ها پیدا می‌شود.
مسائل اجتماعی: اعضا در مورد مسائل اجتماعی و روابط خود با دیگران صحبت می‌کنند و راه‌حل‌هایی برای بهبود آن‌ها پیدا می‌کنند.
مسائل شخصی: هر فرد می‌تواند درباره مشکلات و مسائل شخصی خود صحبت کند و از تجربیات دیگران بهره‌مند شود.

مراحل کاردرمانی گروهی:

تشکیل گروه: در این مرحله، اعضای گروه با یکدیگر آشنا می‌شوند و اهداف و قوانین گروه مشخص می‌شود.
ارزیابی نیازها و مشکلات: اعضا به بررسی نیازها، مشکلات، و اهداف شخصی خود می‌پردازند.
تدریس مهارت‌ها: در این مرحله، مهارت‌های جدیدی به اعضا آموزش داده می‌شود.
تقویت و تثبیت: اعضا در این مرحله، مهارت‌های آموخته شده را تمرین کرده و در زندگی روزمره خود استفاده می‌کنند.