استفاده از تکنولوژی در توانبخشی
تکنولوژی برتر و جدید چاپ سهبعدی که توانسته به سرعت در صنایع مختلف، از جمله حوزه سلامت و توانبخشی، جایگاه ویژهای را پیدا کند، به این شکل است که به صورت لایهبهلایه مواد را روی هم قرار میدهد، و امکان ساخت اشیاء با شکلهای پیچیده و دلخواه را فراهم آورده است. استفاده از چاپ سهبعدی در تولید وسایل توانبخشی، تحولی بزرگ در این زمینه به شمار میرود. یکی از مزایای اصلی چاپ سهبعدی در تولید وسایل توانبخشی، امکان شخصیسازی و تولید محصولات مطابق با نیازها و اندازههای دقیق هر فرد است. علاوه بر این، چاپ سهبعدی بر هزینهها و زمان تولید وسایل توانبخشی اثر گذار بوده و سبب شده به طور قابل توجهی هزینه ها کاهش یابند. استفاده از تکنولوژی های نوین در این حوزه، امیدی تازه برای بیماران و افرادی به وجود آورده است که به بهبود کیفیت زندگی این افراد می انجامد.
در این مقالعه سعی کرده ایم توضیح مختصری از تکنولوژی های جدید و نقشی که در درمان بیمارانی که نیاز به وسایل توانبخشی با فناوری های روز جهانی داشته است را بازگو نماییم و همچنین در ادامه مطلب به این بحث پرداخته ایم که واقعیت مجازی، ربات های توانبخشی و همچنین استفاده از این پوشیدنی های هوشمند چگونه توانسته اند سبب ارتقاء کیفیت زندگی افراد شود و نیز چگونه تکنولوژی به توانبخشی کودکان کمک کرده می نماید.
معرفی تکنولوژی های جدید در توانبخشی
تکنولوژیهای جدید در حوزه توانبخشی به طور چشمگیری به بهبود درمان بیماران شتافته است. این فناوریها، به ارتقاء و تقویت عملکردهای شناختی و همچنین افزایش کیفیت زندگی بیماران منجر شده است. برای مثال، پروتزهایی که با استفاده از این تکنولوژی تولید شده اند، میتوانند به طور کامل با آناتومی بدن بیمار منطبق شوند و راحتی و کارایی بیشتری را به حاصل نماید. این امر نه تنها کیفیت زندگی بیماران را بهبود میبخشد، بلکه فرایند توانبخشی را نیز تسریع خواهد کرد. به عنوان چند نمونه از تکنولوژی های جدید می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
چاپ سهبعدی:
تکنولوژی چاپ سهبعدی جدید که در تولید پروتزها (اعضای مصنوعی) و ارتزها (ابزارهایی برای پشتیبانی از اعضای بدن) به کار میروند، به متخصصان این امکان را داده تا وسایل توانبخشی را به طور دقیقتر و متناسب با نیاز هر بیمار طراحی نمایند. این امر سبب کاهش هزینه و زمان تولید و همچنین تولید وسایلی شده که به صورت سفارشی برای بیماران ساخته شود.
رباتهای توانبخشی:
رباتهای ویژهای که در درمانهای فیزیوتراپی و بازآموزی حرکات استفاده میشوند و به بیماران این امکان را می دهد تا حرکات بدنی را تمرین وعضلات خود را تقویت کنند. این رباتها به ویژه برای کسانی که دچار سکته مغزی یا آسیبهای جدی شدهاند مفید واقع شده است. از مزایای این ربات ها می توان گفت که، بهبود عملکرد حرکتی، دقت بالا در تمرینات و تسریع روند درمان را به همراه داشته است.
واقعیت مجازی:
فناوریای که محیطهای شبیهسازیشده دیجیتالی را ایجاد کرده و به بیمار امکان داده است که در محیطهای گوناگون حرکت کنند. و از جمله کاربردهای واقعیت مجازی این است که برای تمرینهای حرکتی و بازآموزی عصبی طراحی شده و به کار می رود و بیماران میتوانند در دنیای مجازی تمرین کنند و مهارتهای حرکتی خود را بهبود ببخشند.
تله ریهاب:
به بیمار این اجازه را می دهد تا از راه دورو از طریق اینترنت با متخصصان توانبخشی ارتباط برقرارکند و برای مشاوره و درمان از راه دور مناسب کسانی شده است که مراجعه به مراکز برایشان دشوار می باشد. به راحتی قابل دسترسی می باشد و امکان دریافت مشاورههای فوری را فراهم آورده است.
پروتزهای هوشمند:
این علم جدید با استفاده از حسگرها و فناوریهای پیشرفته برای کنترل حرکات طراحی شده و بیماران قادرند تا حرکات دقیقتری داشته باشند و عملکرد طبیعیتری را تجربه کنند، که در بهبودی و رضایت کیفیت زندگی بیمار موثر بوده است.
سیستمهای بایونیک:
سیستمهای پیشرفتهای که برای بازگرداندن عملکردهای از دست رفته طراحی و معمولاً شامل اعضای مصنوعی با قابلیتهای خاص می باشند و مناسب بیماران است که عملکردهای حرکتی یا حسی خود را از دست دادهاند، مثل پروتزهای پیشرفته که به طور طبیعی حرکت میکنند.
گجتهای پوشیدنی:
دستگاههایی که به صورت پوشیدنی می باشند و به طور مداوم وضعیت فیزیکی بیمار را اندازهگیری میکند. از کاربردهای این فناوری این است که دادههای بهداشتی مثل ضربان قلب، فشار خون و فعالیتهای بدنی دیگر را تحت نظر قرار می دهد. و همچنین اطلاعات دقیق در مورد وضعیت سلامتی و کمک به تنظیم درمانهای فردی را فراهم می نماید.
نقش واقعیت مجازی در توانبخشی
واقعیت مجازی یا (VR) به عنوان یک ابزار نوین در بخش توانبخشی، تغییرات چشمگیری در نحوه درمان و بازآموزی بیماران به وجود آورده است که با ایجاد محیطهای شبیهسازیشده و تعاملی، به درمانگران و بیماران این امکان را داده است که تمرینات و فعالیتهای توانبخشی را در شرایط کنترلشده تجربه نمایند. یکی از اصلیترین کاربردهای واقعیت مجازی در توانبخشی، بازآموزی حرکات و مهارتهای جسمانی است که به بهبود عملکرد فیزیکی و بازآموزی مهارتهای از دست رفته بیمار کمک میکند. این روش به ویژه برای افرادی که دچار سکته مغزی، آسیبهای نخاعی یا اختلالات حرکتی هستند، بسیار مفید واقع شده است.
همچنین اثر اساسی در درمان مشکلات عصبی و شناختی به همراه داشته است و بیماران قادرند در محیطهای مجازی تحریک عصبی و فعالیتهای شناختی را تجربه کنند که به تقویت عملکرد مغز و تسریع فرآیند بهبود عصبی می انجامد. و اینکه برای بیماران با اختلالات حافظه، توجه یا دیگر مشکلات شناختی، سبب تقویت مهارتهای شناختی و بهبود کیفیت زندگی فرد بیمار می شود.
این تکنولوژی در کاهش درد و اضطراب نیز بسیار مفید واقع شده به طوری که بیمارانی که تحت درمانهای دردناک یا استرسزا قرار گرفته اند را می تواند شرایطی فراهم آورد که بیمار احساس راحتی نماید و از تنش های استرس زا دور شود. از دیگر مزایای واقعیت مجازی، افزایش انگیزه و تعامل بیماران در تمرینات و بازیهای تعاملی می باشد. با طراحی برنامههای درمانی که شامل بازیها و فعالیتهای سرگرمکننده می باشد، بیماران به طور مؤثرتری در فرآیند درمان مشارکت می کنند. و نکته پایانی و قابل ذکر این است که به متخصصان توانبخشی این امکان را داده تا برنامههای درمانی را به صورت دقیقتر و متناسب با نیازهای فردی بیماران طراحی نمایند.
چگونه از اپلیکیشنهای موبایل برای توانبخشی استفاده کنیم
اپلیکیشنهای موبایل درحوزه توانبخشی درحالت های گوناگون به درمان مؤثرتر و راحتتر اثر گذار بوده است. مهمترین کاربرد این برنامه ها ارائه تمرینات و فعالیتهای توانبخشی در خانه است که در اول توسط متخصصان در بهترین مرکز توانبخشی تهران که تحت نظر دکتر حسینی سیانکی می باشد، طراحی می شود و قابل اجرا می باشد که توانسته بیماران را قادر سازد با استفاده از اپلیکیشنها تمرینات خاصی را در خانه بتوانند انجام دهند که شامل ویدئوها و دستورالعملهای ساده است. این تمرینات این امکان را فراهم آورده است تا بیماران بدون نیاز به مراجعه به مراکز درمانی، روند درمان خود را ادامه دهند.
از دیگر مواردی که می توانیم از اپلیکیشن های موبایل استفاده کنیم، برای پیگیری پیشرفت درمان است. این برنامه ها میتواند اطلاعاتی مانند میزان درد، تعداد و نوع تمرینات انجامشده، و تغییرات در وضعیت سلامتی را ثبت کنند و با کمک پزشکان برنامههای درمانی به روز برای فرد بیمارطراحی شود.
همچنین امکان دریافت مشاوره از راه دور را فراهم می آورد که با کمک و پشتیبانی پزشک خود بتوان بهینه تر از برنامه های موبایل برای ارتقاء سلامت استفاده نمود. امکاناتی مثل تماس ویدیویی یا چت با متخصصان توانبخشی از جمله ویژگی های این برنامه ها است که می شود از آن استفاده نمود. در نهایت، اپلیکیشنهای موبایل با استفاده از بازیها و برنامه های چالشی که به همراه دارد میتواند ابزارهایی برای افزایش انگیزه بیماران باشد که بیماران را ترغیب کند تا به تمرینات خود ادامه دهند و از روند توانبخشی لذت ببرد.
تاثیر ربات های توانبخشی بر بهبود عملکرد
رباتهای توانبخشی به طور قابل توجهی سبب بهبود عملکرد بیماران شده است و تاثیرات مثبتی در فرآیند توانبخشی گذاشته است. این رباتها به گونهای طراحی شده است که به بیماران در بازآموزی حرکات و تقویت تواناییهای فیزیکی کمک کند. در این بخش به چندین روش مفید که رباتهای توانبخشی توانسته اند به بهبود عملکرد بیماران بیانجامد، اشاره کرده ایم؛
. دقت و کنترل بالا در تمرینات
رباتهای توانبخشی با دقت بسیار بالا تمرینات را انجام میدهند. این دقت به بیماران کمک میکند تا حرکات خود را به درستی یاد بگیرند و از انجام حرکات نادرست که ممکن است آسیب بیشتری ایجاد کنند، جلوگیری کنند. با این روش، بیماران تمرینات خود را به صورت صحیح و منظم انجام می دهند و کیفیت تمرینات خود را بهبود می بخشند.
. طراحی تمرینات متناسب با نیازهای فردی
طراحی تمرینات بر اساس وضعیت و نیازهای خاص هر بیمار تنظیم می شود که این ویژگی به متخصصان توانبخشی این امکان را داده است تا برنامههای تمرینی را به طور خاص برای هر بیمار طراحی نماید، به طوری که هر تمرین متناسب با تواناییها و نیازهای فیزیکی هر بیمار باشد.
. تسریع روند بهبود
رباتهای توانبخشی با تمرینات منظم و پیوسته سبب شده است که این روش به تسریع فرآیند بهبود بیماران بیانجامد و بیماران را قادر سازد تا سریعتر به وضعیت بهتری دست یابند. با انجام تمرینات به صورت مداوم و با کیفیت بالا، روند بهبودی تسریع پیدا خواهد کرد.
. افزایش انگیزه و تعامل
تعامل با رباتهای توانبخشی سبب تجربه جذابتر شده است که برخی از این رباتها شامل بازیها و فعالیتهای تعاملی هستند که به افزایش انگیزه بیماران کمک می نماید. این نوع تعاملات بیماران را قادر ساخته تا با اشتیاق بیشتری در فرآیند درمان شرکت کنند و روحیه بهتری داشته باشند.
. نظارت و ارزیابی دقیق
دادههای دقیقی درباره عملکرد بیماران توسط رباتهای توانبخشی جمعآوری می شود و این اطلاعات، کار متخصصان توانبخشی را برای ارزیابی دقیقتری از وضعیت بیمار تسهیل می نماید تا برنامههای درمانی را بر اساس این دادهها تنظیم کنند. که این داده های به دست آمده میتواند به بهبود روند درمان بیمار بیانجامد.
نقش تل مدیسین در توانبخشی
تلمدیسین به استفاده از فناوریهای ارتباطی و دیجیتال برای ارائه خدمات درمانی از راه دور گفته میشود. این روش توسط متخصصان با تجربه که به عنوان بهترین کاردرمانگر تهران مشغول به خدمت هستند، قابل ارائه می باشد. و بیماران این امکان را دارند که از طریق ویدئوکنفرانس، چت آنلاین و تماسهای صوتی، مشاوره و درمانهای لازم را بدون نیاز به حضور فیزیکی در مراکز درمانی انجام دهند. تلمدیسین به ویژه در توانبخشی، بهبود قابل توجهی در دسترسی و کیفیت درمان به ارمغان میآورد.
. دسترسی آسان و راحت
تلمدیسین به بیماران این امکان را داده است تا بدون نیاز به مراجعه به مراکز درمانی، از خدمات توانبخشی بهرهمند شوند. این امر به ویژه برای افرادی که در مناطق دورافتاده زندگی میکنند یا با محدودیتهای حرکتی مواجه هستند، بسیار مفید است. از طریق ویدئوکنفرانسها و تماسهای آنلاین، بیماران به راحتی با متخصصان توانبخشی ارتباط برقرار می کنند و درمانهای لازم را دریافت می نمایند. همچنین بیماران میتوانند دادههای مربوط به پیشرفت درمان و وضعیت سلامتی خود را به راحتی با پزشکان به اشتراک بگذارند و در صورت نیاز، تغییرات لازم را در برنامههای درمانی اعمال شود.
. ارائه مشاوره از راه دور و کاهش هزینهها
با استفاده از روش تلمدیسین متخصصان توانبخشی این امکان را دارند که آموزشها و مشاوره های لازم را به بیماران ارائه دهند و به سوالات آنها پاسخ دهند. که این شامل آموزش نحوه انجام تمرینات خانگی و راهنماییهای عمومی و مشاوره از راه دور به بیماران است. همچنین این فناوری بیماران را قادر ساخته تا دیگر نیازی به مراجعه حضوری به مراکز درمانی نداشته باشند و به راحتی بتوانند از خدمات توانبخشی در خانه برخوردار شوند که امر به به ویژه برای افرادی که مشکلات حمل و نقل دارند یا از بیماریهای مزمن رنج میبرند، بسیار مفید واقع شده است.
استفاده از پوشیدنی های هوشمند در توانبخشی
فناوریهای پوشیدنی شامل دستگاههای الکترونیکی هستند که به طور مستقیم روی بدن یا لباس پوشیده میشوند و قابلیتهای مختلفی برای نظارت و تحلیل دادههای فیزیکی ارائه میدهند. این فناوریها به طور فزایندهای در حوزههای مختلف، از جمله توانبخشی، کاربرد پیدا کرده اند.
ساعتهای هوشمند
ساعتهای هوشمند، دستگاههای الکترونیکی هستند که بر روی مچ دست پوشیده میشوند و قابلیتهایی نظیر اندازهگیری ضربان قلب، فعالیتهای بدنی، خواب، و حتی فشار خون را دارند. این دستگاهها معمولاً با استفاده از سنسورهای داخلی و الگوریتمهای پیشرفته اطلاعات مربوط به سلامت را جمعآوری و تحلیل میکند و برای نظارت بر فعالیتهای روزانه و پیگیری پیشرفت درمان به کار می رود.
دستبندهای فعالیت
دستبندهای فعالیت به طور معمول بر روی مچ دست قرار می گیرند و وظیفه اصلی آنها پیگیری فعالیتهای فیزیکی، مانند تعداد قدمها، کالری مصرفشده و کیفیت خواب است.همچنین این دستگاهها دارای سنسورهای اضافی برای اندازهگیری ضربان قلب و دیگر پارامترهای سلامتی نیز می باشند و برای پیگیری میزان فعالیت و نظارت بر پیشرفت در برنامههای تمرینی و توانبخشی طراحی شده است.
لباسهای هوشمند
لباسهای هوشمند شامل لباسهایی هستند که به سنسورهای داخلی و الکترونیکی مجهز شده و قادرهستند تا دادههایی مانند ضربان قلب، دما، و حرکات بدن را اندازهگیری نمایند. از کاربردهای این لباس هوشمند می توان به نظارت بر وضعیت فیزیکی و حرکات بدن در حین انجام تمرینات توانبخشی و بهبود وضعیت حرکتی، اشاره کرد.
هدستهای واقعیت مجازی
هدستهای واقعیت مجازی که معمولاً به همراه کنترلهای حرکتی استفاده میشوند، امکان ایجاد محیطهای شبیهسازیشده برای تمرینات و درمانهای توانبخشی را فراهم میآورد. در این دستگاهها، حسهای بصری و حرکتی را در تعاملات مختلف به کار برده اند و اینکه این انجام تمرینات حرکتی و شناختی در محیطهای شبیهسازیشده سبب بهبود تواناییهای فیزیکی و ذهنی بیمار می شود.
سنسورهای پوشیدنی برای تحلیل حرکات
این سنسورها معمولاً بر روی بدن یا لباس بیمار نصب میشود و به تحلیل حرکات و پوزیشنهای بدن می پردازد و در آخر اطلاعات دقیق درباره الگوهای حرکتی، تعادل، و سایر جنبههای حرکتی بیمار ارائه می دهد. تجزیه و تحلیل دقیق حرکات و کمک به تصحیح الگوهای حرکتی نادرست در تمرینات توانبخشی نیز از مزایای به کار گیری این تکنولوژی می باشد.
عینکهای هوشمند
عینکهای هوشمند به تکنولوژیهایی مثل دوربینها و نمایشگرهای داخلی مجهز شده اند که بتوانند اطلاعات و دادههای مفید را بر روی لنزها نمایش دهند و یا محیط اطراف را تحلیل کنند. از جمله کاربرد عینک هوشمند در توانبخشی این است که به ارائه اطلاعات بصری به بیماران و کمک به تمرینات شناختی و حرکتی از طریق تعاملات بصری و واقعیت افزوده می پردازد.
چگونه تکنولوژی به توانبخشی کودکان کمک می کند؟
تکنولوژیهای نوین توانستهاند به شیوههای مختلف و مؤثری به توانبخشی کودکان کمک کنند.که با ارائه ابزارهای جدید و پیشرفته و راهکارهای متنوع، توانسته است در توانبخشی کودکان با مشکلات مختلف اثر بخش باشد. این فناوریها از طریق بهبود تواناییهای حرکتی، گفتاری، شناختی و حسی، و نیز ارائه راهکارهای مناسب برای نظارت و پیگیری پیشرفت، به ارتقاء کیفیت زندگی و بهبود فرآیند درمان کودک پرداخته است.
. فلج مغزی
فلج مغزی گروهی از اختلالات حرکتی و هماهنگی است که به دلیل آسیب به مغز در دوران بارداری یا نوزادی ایجاد میشود. این اختلال بر تواناییهای حرکتی، تعادل و هماهنگی اثر گذار بوده از این رو، با استفاده از محیطهای شبیهسازیشده، کودکان توانسته اند تمرینات حرکتی را در شرایطی امن و کنترلشده انجام دهند. این ابزارها به تقویت عضلات و بهبود هماهنگی حرکتی کودک می انجامد. و همچنین به کارگیری دستگاههای پوشیدنی توانسته اطلاعات دقیق درباره حرکات بدن، الگوهای راه رفتن، و تعادل کودک را جمعآوری کند.
. اختلالات گفتاری و زبانی
این اختلالات شامل مشکلاتی در تولید صدا، گفتار و زبان است که بر توانایی ارتباط کودک اثر گذاشته است. با کمک تکنولوژی های نوین و نرمافزارهایی که در دسترس قرار گرفته است، تمرینات خاصی برای تقویت گفتار و زبان ارائه داده شده است. همچنین دستگاههای کمک ارتباطی مثل تبلتها و برنامههای گفتاری، کودکان با مشکلات گفتاری را یاری می نماید تا بتوانند به راحتی با دیگران ارتباط برقرار کنند و نیازهای خود را بیان نمایند.
. اختلالات اتیسم
بیماری اوتیسم شامل مشکلاتی در تعاملات اجتماعی، ارتباطات و رفتارهای تکراری است. به کارگیری برنامههای آموزش اجتماعی و ارتباطی در این امر می تواند سناریوهای مختلف اجتماعی را شبیهسازی کند و به کودکان اتیستیک کمک کند تا مهارتهای اجتماعی و ارتباطی خود را در محیطی غیرمستقیم تمرین نمایند.
. اختلالات حرکتی و مشکلات عضلانی
این اختلالات شامل مشکلات در حرکات و عملکرد عضلات است، مانند دیستروفی عضلانی که به ضعف و تحلیل عضلات منجر میشود. از این رو، دستگاههای پوشیدنی به بهبود عملکرد حرکتی کودک شتافته و نظارت دقیقی بر وضعیت عضلات و حرکات ارائه می دهد. و همچنین برنامههای مخصوص توانبخشی قادر است تمرینات حرکتی را به صورت فردی و هدفمند ارائه دهد و کودکان را در جهت تقویت مهارتهای حرکتی یاری نماید.
.مشکلات بینایی و شنوایی
بینایی و شنوایی میتواند بر تواناییهای حسی کودک تأثیر بگذارد و مشکلاتی مانند کمبینایی و ناشنوایی را شامل شود. تکنولوژیهای کمکی بصری و شنوایی مثل دستگاههای شنوایی و لنزهای ویژه برای تقویت بینایی به کودکان کمک می کنند تا تواناییهای حسی خود را بهبود ببخشند و در زندگی روزمره به راحتی فعالیت کنند.
. اختلالات یادگیری
مشکل در یادگیری شامل اشکالی است که بر تواناییهای شناختی و یادگیری کودک موثر بوده، به کمک نرمافزارهای آموزشی که تمرینات تقویتی برای خواندن، نوشتن، و محاسبات را به همراه دارد، سبب شده ویژگیهای تعاملی و جذاب این نرمافزارها به بهبود تواناییهای یادگیری کودک کمک نماید.
تاثیر تکنولوژی بر توانبخشی شناختی
توانبخشی شناختی به مجموعهای از روشها و تمرینات اشاره دارد که برای کمک به بازیابی و بهبود عملکردهای شناختی آسیبدیده، مانند حافظه، توجه، و تفکر انتقادی، استفاده میشود. این نوع توانبخشی معمولاً برای افرادی که به دلیل آسیب مغزی، اختلالات عصبی، یا مشکلات شناختی دیگر دچار مشکلات ذهنی شدهاند، کاربرد دارد و هدف آن بهبود کیفیت زندگی و افزایش تواناییهای شناختی است.
اپلیکیشنها و نرمافزارهای خاص برای تمرینات شناختی قادر است بازیها و فعالیتهای متنوعی را ارائه دهد که تقویت حافظه، توجه و تواناییهای حل مسئله را تسهیل بخشد. این برنامهها این امکان را میدهد که تمرینات به صورت منظم و در محیطی تعاملی انجام شود، که باعث میشود یادگیری و پیشرفت آسانتر و لذتبخشتر باشد. فناوریهای VR و AR توانسته اند محیطهای شبیهسازیشدهای ایجاد کنند که در آنها افراد مهارتهای شناختی خود را تمرین می کنند. که این محیطها موقعیتهای واقعی را شبیهسازی کرده و برای افراد شرایطی را به وجود آورده است که به واقعیت نزدیک تر شوند و تواناییهای خود را بهبود بخشند.
به کار گیری ابزارهای پوشیدنی مثل ساعتهای هوشمند و سنسورها که دادههای دقیقی از فعالیتهای شناختی را جمعآوری می کنند، کمک میکند تا درمانهای شخصیسازیشده ارائه داده شود و پیشرفت بیمار در روند بهبودی دقیقتر ارزیابی شود. همچنین با استفاده از برنامههای درمانی دیجیتال و مشاورههای آنلاین، افراد به راحتی و بدون نیاز به حضور فیزیکی در مراکز درمانی، از درمانهای شناختی بهرهمند شده اند که به طبع این امکان برای کسانی که دسترسی محدود به مراکز درمانی دارند را به وجود آورده است که دیگر مشکلی در رفت و آمد نداشته باشند.
سخن پایانی
تکنولوژی با ارائه ابزارها و روشهای جدید، به طور قابل توجهی توانسته است فرآیند توانبخشی شناختی را بهبود بخشد. این فناوریها درافراد این احساس را به وجود آوده است که مهارتهای شناختی خود را شناخته و در راستای تقویت، درمان و و کیفیت زندگی بهتر خود کوشش نمایند.