بازی درمانی برای کودکان با اختلالات توجه
بازی درمانی یکی از روش‌های موثر در درمان کودکان دارای اختلال می‌باشد و از طریق این روش کودکان یاد می‌گیرند چگونه احساسات خود را بیان کنند و به‌طور صحیح با دیگران تعامل داشته باشند. در جهت تقویت تمرکز و توجه کودکان دارای اختلالات توجه، متخصصان مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی پاسداران همواره در تلاش‌اند تا بهترین و نوین‌ترین روش‌ها را برای درمان ارائه دهند. از روش‌های موثر در درمان این نوع اختلال می‌توان به بازی درمانی اشاره کرد. تربیت و درمان کودکان دارای این نوع اختلالات ممکن است اندکی سخت باشد، به این دلیل که انرژی زیاد، تکانشگری و بی‌توجهی آن‌ها می‌تواند برای خودشان و اطرافیانشان دشوار باشد. اختلال بیش‌فعالی از رایج‌ترین اختلالات عصبی دوران کودکی محسوب می‌شود که معمولاً در سنین پایین تشخیص داده شده و ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد.
اختلال نقص توجه چیست؟
اختلال نقص توجه یک اختلال عصبی-رشدی است که با نقص در کارهای اجرایی همراه است و باعث می‌شود فرد در انواع توجه و تمرکز مانند توجه انتخابی، توجه تقسیم شده، توجه متمرکز شده و توجه دائمی دچار اشکال شود. علائمی مانند عدم توجه و تمرکز، بیش‌فعالی، بی‌احتیاطی و تکانشگری معمولا نامتناسب با سن فرد است و می‌تواند منجر به بروز اتفاقات ناگواری نیز بشود. این نوع اختلالات یکی از رایج‌ترین اختلالات در کودکان محسوب می‌شود و می‌تواند تا بزرگسالی ادامه داشته باشد. بهترین زمان تشخیص و درمان این اختلال در سنین کودکی است که فرد راحت‌تر تحت کنترل قرار می‌گیرد. کودکان مبتلا به این نوع اختلال معمولا در کنترل احساسات خود و بیان آن‌ها مشکل دارند و دارای رفتارهای تکانشی هستند. این وضعیت منجر به بی‌نظمی، حواس‌پرتی و عدم تمرکز در انجام فعالیت‌های روزمره می‌شود.
علائم اختلال نقص توجه
این نوع اختلال در کودکان می‌تواند منجر به افت تحصلی شود و با علائمی مانند بی‌خوابی، رفتارهای تکانشی، بی‌توجهی و عدم تمرکز نمایانگر شود. در بزرگسالی باعث بروز مشکلاتی چون بی‌نظمی، دشواری در تمرکز، رفتار هیجانی، ضعف در برنامه‌ریزی و نوسانات خلقی شود. همچنین این افراد در انجام وظایف روزمره، اولویت‌بندی و حفظ تمرکز دچار چالش می‌شوند. البته علائم این اختلال در بزرگسالان و کودکان متفاوت است.
.jpg)
بازی درمانی چیست؟
بازی درمانی یکی از روش‌های درمانی است که با استفاده از بازی به کودکان می‌آموزند چگونه احساسات و هیجانات خود را کنترل و بیان کنند. این روش ممکن است به‌صورت فردی یا گروهی انجام شود و توسط درمانگر اجرا می‌شود و البته نقش و همراهی والدین نیز در این مسیر بی تاثیر نیست. بازی یکی از اساسی‌ترین نیازهای کودکان است و دقیقا از همین طریق می‌توان تاثیرگذارترین و بهترین روش‌های آموزش را پیاده کرد. این روش به کودکان کمک می‌کند تا مهارت حل مسئله، اعتماد به نفس و استقلال خود را تقویت کنند. همچنین در مواقعی که کودک قادر به بیان احساسات خود نیست بازی درمانی می‌تواند به کمک حل این مشکل بپردازد.
مزایای بازی درمانی
بازی درمانی از درمان‌های موثر برای انواع اختلالات محسوب می‌شود. در اغلب کودکان پس از گذراندن دوره‌های بازی درمانی، علائم اختلالات آن‌ها بسیار کاهش یافته و حتی به‌طور کامل بهبود یافته‌اند. به‌طور مثال اختلال تلفظ در کودکان نیز با این روش قابل درمان است. بازی درمانی می‌تواند به کودکان کمک کند تا مهارت‌هایی چون مسئولیت‌پذیری، استراتژی حل مسئله، کاهش اضطراب، و تقویت مهارت‌های اجتماعی خود را بهبود بخشند.همچنین این روش می‌تواند تاثیر زیادی در نحوه تعامل افراد دارای اختلال با دیگران، افزایش اعتماد بنفس و نحوه بیان احساسات داشته باشد. اگرچه بازی‌درمانی یک روش مؤثر است، اما جایگزین درمان‌های دارویی یا سایر مداخلات پزشکی نمی‌شود. این شیوه می‌تواند به‌تنهایی یا در کنار روش‌های دیگر برای بهبود مشکلات رفتاری، احساسی و اجتماعی کودکان مورد استفاده قرار گیرد.
بازی درمانی برای چه افرادی مناسب است؟
بازی درمانی یکی از روش‌های مفید و تاثیرگذار در درمان اختلالات در کودکان و بزرگسالان است. بازی درمانی نه تنها در درمان انواع اختلال، بلکه برای رشد انواع مهارت مثل اعتماد بنفس، روابط اجتماعی و کنترل احساسات کمک می‌کند. این روش درمانی به‌طور ویژه به کودکان دارای افسردگی ناشی از بی‌توجهی، خشونت خانوادگی، طلاق، بیماری های مزمن، چالش‌های فیزیکی یا ذهنی، اضطراب و افسردگی مورد استفاده است.
.jpg)
تاثیر بازی درمانی در کودکان دارای اختلال توجه
بازی یکی از روش‌های مهم برای بیان احساسات در کودکان است. در کودکان دارای اختلال توجه نیز می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد. این روش در درمان این نوع اختلال به بهبود بهبود تمرکز و توجه، کنترل تکانه‌ها، تقویت مهارت‌های اجتماعی، افزایش عزت‌نفس و کاهش استرس می‌پردازد. کودکان مبتلا به اختلال معمولا با چالش‌های تحصیلی، اجتماعی و عاطفی رو‌به‌رو هستند. با استفاده از بازی درمانی می‌توان تمام این مشکلات را بهبود بخشید و درمان کرد. در واقع بازی درمانی به آن‌ها یاد می‌دهد چگونه احساسات و هیجانات خود را بیان و کنترل کنند و بتوانند از مهارت‌های خود به درستی استفاده کنند.
بهترین بازی‌ها برای کودکان با اختلال توجه
بازی‌های متنوعی وجود دارد که به بهبود تمرکز و افزایش توجه فرد دارای اختلال توجه کمک می‌کند. در ادامه چند مورد از این نوع بازی‌ها را معرفی کرده‌ایم.
1- بازی درمانی شناختی-رفتاری: این روش شامل بازی‌هایی است که ه کودکان کمک می‌کند احساسات خود را بشناسند، مهارت‌های حل مسئله را تقویت کنند و رفتارهای تکانشی خود را مدیریت کنند.
2- بازی درمانی هدایت شده: در این روش درمانگر از بازی‌های سختاریافته مانند کارت بازی تصویری، معماها و بازی‌های نقش‌آفرینی استفاده می‌کنند تا به کودک مهارت‌های تصمیم‌گیری و کنترل هیجانات را آموزش دهند.
3- بازی درمانی غیر مستقیم: کودک آزادانه اسباب بازی ها را انتخاب می‌کند و درمانگر احساسات و رفتارهای او را مشاهده و تحلیل می‌کند. این روش برای بیان هیجانات و کاهش اضطراب بسیار موثر است.
4- بازی‌های حرکتی و جسمانی: بازی‌هایی مانند طناب بازی، پریدن و دویدن به تخلیه انرژی اضافی، بهبود تمرکز و کاهش بیش‌فعالی کمک می‌کند.
5- بازی‌های تخیلی و نقش‌آفرینی: این نوع بازی‌ها، مانند بازی "معلم و دانش‌آموز" یا "پزشک و بیمار"، به کودکان کمک می‌کنند تا مهارت‌های اجتماعی، نوبت‌گیری و کنترل هیجانات را تمرین کنند
6- بازی‌های رومیزی و کارت‌ها: بازی‌هایی مانند شطرنج، دومینو و کارت‌های حافظه، مهارت‌های تمرکز، برنامه‌ریزی و تفکر استراتژیک را تقویت می‌کنند.
7- بازی‌های ویدیویی آموزشی: برخی از بازی‌های دیجیتال طراحی شده برای ADHD، می‌توانند به بهبود دقت، تمرکز و کنترل هیجانی کودکان کمک کنند.
8- هنر و موسیقی درمانی: نقاشی، مجسمه‌سازی و نواختن موسیقی به کودکان دارای ADHD کمک می‌کند احساسات خود را تخلیه کرده و تمرکز خود را افزایش دهند.
بسته به نیاز هر کودک درمانگر ترکیبی از این روش‌ها را برای بهبود فرد دارای اختلال در جهت کنترل هیجان و بهبود توجه استفاده می‌کند.
بازی‌های پیشنهادی در درمان اختلال توجه
انواع بازی درمانی تاثیر زیادی در روند بهبود افراد دارای اختلال دارد. در ادامه به چند مورد از بازی‌های محبوب و موثر اشاره کرده‌ایم.
آشپزی با کودکان فرصت بسیار خوبی است برای یادگیری، تقویت مهارت‌های حل مسئله و درگیرکردن حواس آن‌ها. . از او بخواهید یک دستور غذای ساده انتخاب کند، مواد را آماده کند و در مراحل مختلف پخت مشارکت داشته باشد. پس از پخت، با هم غذا بخورید و درباره تجربه‌اش صحبت کنید.
بازی‌های فکری مانند پازل نیز از دیگر بازی‌های موثر برای تقویت هوش و صبر و شکیبایی د رکودکان است.
انجام فعالیت‌های هنری به بیان احساسات کمک می‌کند و استرس را کاهش می‌دهد. به طور مثال یادگیری موسیقی باعث افزایش تمرکز، نظم و خلاقیت می‌شود. هچنین تمرینات ذهن آگاهی مانند یوگا و تای‌چی برای کودکان دارای اختلال توجه مفید بوده و به آرامش و خودکنترلی آن‌ها کمک می‌کند.
نکات مهم برای انواع بازی‌های موثر بر کودکان دارای اختلال
در انتخاب بازی برای کودک دارای اختلال باید توجه شود تا نتیجه عکس نداشته باشد. به طور مثال بازی‌ها باید مناسب با سن او طراحی شده باشند. بازی‌ها باید چالش‌برانگیز و جذاب باشند و حواس فرد را درگیر کند. آنقدر هم سخت نباشند که کودک دچار ناامیدی شود. انجام بازی‌ها و موفقیت در آن‌ها باید احساس ارزشمندی به کودک بدهد. این حس می‌تواند در افزایش اعتماد بنفس او تاثیر بسزایی داشته باشد. برای حل شدن بازی‌ها باید صبوری پیشه کنید، زیرا که عجول بودن در مقابل کودکان دارای اختلال توجه می‌تواند حرکات تکانشی آن‌ها را افزایش دهد.
.jpg)
جمع‌بندی:
بازی‌درمانی روشی مؤثر برای کمک به افراد دارای اختلال توجه است که از طریق آن مهارت‌های تمرکز، خودکنترلی و تعاملات اجتماعی تقویت می‌شود. این روش با ایجاد محیطی جذاب و غیررسمی، یادگیری را لذت‌بخش کرده و به کاهش استرس و افزایش اعتمادبه‌نفس افراد کمک می‌کند. همچنین، بازی‌درمانی باعث بهبود مهارت‌های حل مسئله، تصمیم‌گیری و سازگاری با چالش‌های روزمره می‌شود. در نهایت، استفاده از این روش می‌تواند نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی و عملکرد تحصیلی و اجتماعی افراد مبتلا به این اختلال داشته باشد.
