تغذیه مناسب برای نوزادان نارس

با تغذیه ی صحیح و اصولی نوزادان نارس می توان به آنها کمک کرد تا به بهترین نحو رشد و تکامل یافته و زندگی سالمی داشته باشند. تغذیه مناسب نقشی بنیادین در رشد و توسعه نوزاد نارس دارد. از طریق تأمین مواد مغذی ضروری و مدیریت مشکلات تغذیه‌ای، می‌توان به بهبود سلامت جسمی و ذهنی این نوزادان کمک کرد و زمینه را برای یک زندگی سالم و موفق در آینده فراهم نمود.
تامین آنتی‌بادی‌ها و عوامل ایمنی‌بخش، مواد مغذی ضروری، رشد میکروبیوم روده و حمایت از رشد و توسعه سیستم ایمنی از جمله تأثیرات مهم تغذیه مناسب هستند. از این رو، تغذیه مناسب می‌تواند به کاهش خطر عفونت‌ها و بیماری‌ها، بهبود سلامت کلی و کیفیت زندگی نوزادان نارس کمک کند. که البته شیر مادر بهترین منبع تغذیه برای نوزادان نارس است، زیرا ترکیب منحصربه‌فردی از مواد مغذی و عوامل ایمنی‌بخش را فراهم می‌آورد که برای رشد و توسعه سالم این نوزادان حیاتی است.

اهمیت تغذیه مناسب در نوزادان نارس

تغذیه مناسب در نوزادان نارس از اهمیت حیاتی برخوردار است و نقشی اساسی در رشد، تکامل و سلامتی آنها ایفا می کند تا از مشکلات نوزادان نارس در بزرگسالی جلوگیری کند.
به گفته برخی محققان نوزادان نارس در طی دوران نوزادی، استخوان سازی و رشد استخوانی قابل توجهی خواهند داشت و برنامه غذایی اولیه این نوزادان نارس بر سلامت و تراکم استخوانی آنها در آینده تاثیر خواهد داشت.
نوزادان نارس به دلیل تولد زودرس، با چالش های متعددی از جمله ضعف سیستم گوارشی و ایمنی، کمبود وزن و عدم توانایی در مکیدن شیر مادر روبرو هستند.
تغذیه مناسب به این نوزادان کمک می کند تا مواد مغذی و کالری مورد نیاز بدن خود را برای رشد و تکامل دریافت نمایند و
سیستم ایمنی خود را در برابر عفونت ها تقویت کنند و عضلات و استخوان های خود را به درستی رشد دهند. همچنین تغذیه خوب مغز نوزاد نارس را به طور کامل تکامل می دهد و از عوارض جانبی ناشی از نارسایی مانند انتروکولیت نکروزان پیشگیری می کند.
علاوه بر شیر مادر از روش های جایگزین مانند شیردهی با کمک فنجان یا سرنگ، تغذیه با لوله و تغذیه وریدی استفاده می شود. بهتر است که روش تغذیه نوزاد نارس توسط پزشک یا متخصص تغذیه تعیین شود که با توجه به شرایط نوزاد، بهترین روش را برای تغذیه نوزاد نارس انتخاب خواهد کرد.
علاوه بر نوع تغذیه، میزان تغذیه نیز در نوزادان نارس اهمیت بسیاری دارد. این نوزادان به دلیل فعالیت بدنی کم و سرعت متابولیسم بالا، به کالری بیشتری نسبت به نوزادان دیگر نیاز دارند و در صورت نیاز، از مکمل های ویتامین ها و مواد معدنی مانند آهن، کلسیم و ویتامین D برای جبران کمبودهای غذایی این نوزادان استفاده می شود.

 

نقش تغذیه در رشد و توسعه نوزادان نارس

تغذیه در رشد و توسعه نوزاد نارس نقش حیاتی و بی‌بدیلی دارد. این نوزادان به دلیل تولد پیش از موعد، نیازمند مراقبت‌های ویژه‌ای هستند و تغذیه مناسب یکی از اساسی‌ترین نیازهای آنهاست.
تغذیه مناسب به طور مستقیم بر رشد جسمانی نوزاد نارس تأثیر می‌گذارد. نوزادان نارس به کالری و پروتئین بیشتری نیاز دارند تا بتوانند وزن خود را به میزان طبیعی برسانند. مواد مغذی مانند کلسیم و فسفر برای تقویت استخوان‌ها و رشد اسکلتی حیاتی هستند. همچنین، چربی‌های ضروری در رژیم غذایی این نوزادان به توسعه بهتر بافت‌های بدن و تولید انرژی کمک می‌کند.
تغذیه تأثیر مستقیمی بر توسعه مغز و سیستم عصبی نوزاد نارس دارد و اسیدهای چرب امگا-3 و امگا-6 که در شیر مادر و برخی از مکمل‌های غذایی وجود دارند، برای رشد و عملکرد صحیح مغز ضروری هستند. این مواد مغذی به تشکیل سلول‌های عصبی و توسعه ارتباطات عصبی کمک می‌کنند که برای عملکرد شناختی و یادگیری در آینده نقش مهمی ایفا می نماید.

نوزادان نارس به دلیل تکامل نیافتن کامل سیستم ایمنی بدنشان، در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها آسیب‌پذیرتر هستند. تغذیه مناسب، به ویژه تغذیه با شیر مادر، حاوی آنتی‌بادی‌ها و عوامل ایمنی‌بخش است که می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی نوزاد کمک کند. این امر نه تنها به محافظت در برابر عفونت‌های ابتدایی کمک می‌کند، بلکه به کاهش خطرات بلندمدت مرتبط با سلامت نیز یاری می‌رساند.
همچنین با مشکلات گوارشی مانند ریفلاکس و ناتوانی در هضم مواد مغذی روبرو هستند و تغذیه مناسب که به تدریج و با مراقبت شروع شود، می‌تواند به بهبود عملکرد گوارشی این نوزادان کمک کند. استفاده از شیرهای مخصوص نوزادان نارس یا تغذیه از طریق لوله معده می‌تواند به مدیریت بهتر این مشکلات کمک کند و باعث جذب بهتر مواد مغذی شود.

تغذیه مناسب نه تنها به رشد و توسعه فیزیکی و ذهنی نوزاد نارس کمک می‌کند، بلکه می‌تواند کیفیت زندگی کلی آنها را نیز بهبود بخشد. نوزادانی که تغذیه مناسبی دریافت می‌کنند، انرژی بیشتری دارند، بهتر می‌خوابند و احتمال بروز مشکلات پزشکی در آنها کمتر است. این امر می‌تواند به کاهش مدت زمان بستری در بیمارستان و بهبود سلامت بلندمدت آنها منجر شود.

 

تاثیر تغذیه مناسب بر سیستم ایمنی نوزادان نارس

تغذیه مناسب تأثیر قابل توجهی بر تقویت سیستم ایمنی نوزادان نارس دارد. نوزادان نارس به دلیل تولد پیش از موعد و تکامل نیافتن کامل سیستم ایمنی، در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها آسیب‌پذیرتر هستند.
شیر مادر حاوی آنتی‌بادی‌ها و عوامل ایمنی‌بخش مانند ایمونوگلوبولین‌ها، لاکتوفرین و لیزوزیم است که می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی نوزاد نارس کمک کند. این مواد به مبارزه با عفونت‌ها و تقویت پاسخ ایمنی بدن نوزاد کمک می‌کنند. نوزادان نارس که از شیر مادر تغذیه می‌شوند، معمولاً مقاومت بیشتری در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها دارند.
ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند ویتامین A، ویتامین C، ویتامین E، روی و سلنیوم نقش مهمی در عملکرد سیستم ایمنی دارند. تغذیه مناسب می‌تواند نیازهای نوزاد نارس به این مواد مغذی را تأمین کند و باعث تقویت سیستم ایمنی شود. این مواد مغذی به تقویت سلول‌های ایمنی، تولید آنتی‌بادی‌ها و کاهش التهاب کمک می‌کنند.
تغذیه مناسب، به ویژه شیر مادر، به رشد و توسعه میکروبیوم سالم روده کمک می‌کند. میکروبیوم روده نقش مهمی در تنظیم سیستم ایمنی دارد و باکتری‌های مفید موجود در روده می‌توانند به تقویت سیستم ایمنی کمک کرده و از رشد باکتری‌های بیماری‌زا جلوگیری کنند. این تعادل میکروبی به کاهش خطر عفونت‌ها و التهاب‌های روده‌ای کمک می‌کند.
تغذیه خوب و درست در دوران نوزادی می‌تواند به کاهش خطر بیماری‌های مزمن در آینده کمک کند. نوزادان نارس که تغذیه مناسبی دریافت می‌کنند، سیستم ایمنی قوی‌تری دارند و در آینده کمتر دچار بیماری‌های مزمن مانند آلرژی‌ها، آسم و بیماری‌های خودایمنی می‌شوند. این امر به بهبود کیفیت زندگی و کاهش هزینه‌های درمانی در طول زندگی کمک می‌کند.
همچنین نوزادان نارس به مواد مغذی بیشتری برای رشد و توسعه سیستم ایمنی نیاز دارند. پروتئین‌ها، اسیدهای چرب ضروری و نوکلئوتیدها در تغذیه مناسب به ساخت و توسعه سلول‌های ایمنی کمک می‌کنند. این مواد مغذی به تولید و تکثیر سلول‌های ایمنی مانند لنفوسیت‌ها و ماکروفاژها کمک کرده و نقش مهمی در پاسخ‌های ایمنی دارند.

 

شیر مادر بهترین منبع تغذیه برای نوزادان نارس

شیر مادر به عنوان بهترین منبع تغذیه برای نوزادان، به ویژه نوزادان نارس، شناخته شده است. نوزادان نارس به دلیل تولد پیش از موعد و نیازهای ویژه تغذیه‌ای، به منابع غذایی خاص و غنی از مواد مغذی نیاز دارند که شیر مادر به بهترین شکل این نیازها را برطرف می‌کند. در این مقاله به دلایل برتری شیر مادر برای تغذیه نوزادان نارس می‌پردازیم.
ترکیب غذایی منحصر به فرد در شیر مادر که حاوی تمامی مواد مغذی ضروری مانند پروتئین‌ها، چربی‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی است برای رشد و توسعه نوزاد نارس ضروری می باشد. شیر مادر به ویژه حاوی مقادیر بیشتری از پروتئین و چربی‌های ضروری مانند DHA و AA است که برای توسعه مغز و سیستم عصبی حیاتی هستند که به نوزاد نارس کمک می‌کند تا به سرعت وزن بگیرد و رشد مناسبی داشته باشد.
یکی از بزرگ‌ترین مزایای شیر مادر، حاوی بودن آنتی‌بادی‌ها و عوامل ایمنی‌بخش است که به تقویت سیستم ایمنی نوزاد کمک می‌کند. نوزادان نارس که سیستم ایمنی آن‌ها هنوز کامل نشده است، از این آنتی‌بادی‌ها و عوامل ایمنی‌بخش برای مقابله با عفونت‌ها و بیماری‌ها بهره‌مند می‌شوند. ایمونوگلوبولین‌ها، لاکتوفرین و لیزوزیم موجود در شیر مادر، نقش مهمی در محافظت از نوزاد در برابر میکروب‌ها و ویروس‌ها ایفا می‌کنند.
بررسی ها نشان داده است نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌شوند، در آینده کمتر در معرض خطر بیماری‌های مزمن مانند دیابت نوع 1، آلرژی‌ها، آسم و بیماری‌های قلبی قرار می‌گیرند. شیر مادر با فراهم آوردن مواد مغذی و عوامل ایمنی‌بخش، به تقویت سلامت بلندمدت نوزادان کمک می‌کند و احتمال بروز بیماری‌های مزمن را کاهش می‌دهد.
تغذیه با شیر مادر فرصتی برای ایجاد پیوند عاطفی قوی بین مادر و نوزاد فراهم می‌کند. این ارتباط نزدیک می‌تواند به بهبود وضعیت روانی نوزاد و کاهش استرس‌های اولیه مرتبط با تولد پیش از موعد کمک کند. تحقیقات نشان می‌دهد که تماس پوست به پوست و تغذیه با شیر مادر می‌تواند به بهبود تنظیم حرارت بدن و ضربان قلب نوزاد نارس کمک کند.

 

مراقبت از نوزاد نارس در دنیای پر مهر و ظرافت

مراقبت از نوزاد نارس، فرشته‌ای که زودتر از موعد به دنیا آمده، ظرافت و عشق خاصی را می‌طلبد. این موجودات کوچک نیازمند مراقبتی دقیق و شبانه‌روزی هستند تا بتوانند در دنیای پر چالش بیرون از رحم مادر، به حیات خود ادامه داده و رشد کنند. مراقبت از این نوزادان چالش‌های خاص خود را دارد، اما با صبر، عشق و دانش کافی، می‌توان به این فرشته‌های کوچک در گذر از این دوران حساس کمک کرد و شاهد شکوفایی آنها در زندگی شد.
در بیمارستان برای مراقبت از نوزادان نارس معمولا از انکوباتور استفاده می شود. این محفظه گرم و امن، شرایطی مشابه رحم مادر را فراهم می‌کند و به تنظیم دمای بدن، تنفس و ضربان قلب نوزاد کمک می‌کند. بسته به شرایط نوزاد، تغذیه از طریق شیر مادر، شیر خشک با شیشه یا لوله معده انجام می‌شود. در بیمارستان پزشکان و پرستاران به طور مرتب علائم حیاتی نوزاد را چک می‌کنند، آزمایشات مختلف برای بررسی وضعیت سلامتی نوزاد، مانند سونوگرافی، عکس قفسه سینه و آزمایش خون انجام می‌دهند.
در منزل شرایط نگه داری از نوزادان نارس اینگونه است که دمای خانه را تنظیم می نمایند و لباس‌های نوزاد باید نرم، گرم و راحت باشد و همچنین به دلیل ظرافت این نوزادان حمام کردن باید با احتیاط و به طور مرتب انجام شود. نوزادان نارس به خواب بیشتر و عمیق‌تری نیازمند هستند و در آغوش گرفتن، نوازش و صحبت با نوزاد، نقشی اساسی در تقویت پیوند عاطفی بین مادر و نوزاد دارد.
برخی از این نوزادان ممکن است در هضم غذا مشکل داشته باشند و به تغذیه وریدی نیاز داشته باشند که باعث می شود سیستم ایمنی این نوزادان ضعیف شود و بیشتر در معرض ابتلا به عفونت قرار بگیرند.
مراقبت و محبت به ویژه توسط مادر و پدر این نوزادان ، نقش اساسی در رشد و سلامتی نوزادان نارس دارد. و در کنار این مراقبت پزشکان، پرستاران و متخصصان تغذیه در مرکز توانبخشی تهران راهنمایان خوبی در این مسیر خواهند بود.

عوامل موثر بر تولد زودهنگام نوزاد 

عوامل مربوط به مادر

_ مشکلات جفتی مانند جفت کنده شده، جفت کم‌خون، جفت سرراهی. بیماری‌های مادر مانند دیابت، فشار خون بالا، پره‌اکلامپسی، بیماری‌های عفونی، ناهنجاری‌های رحم و واژن. زایمان‌های قبلی مانند زایمان زودرس در گذشته، سقط جنین.
_ احتمال زایمان زودهنگام در بارداری‌های دوقلو، سه‌قلو و بیشتر، به مراتب بیشتر از بارداری‌های تک قلو است.
_ کمبود مواد مغذی ضروری مانند اسید فولیک، آهن و کلسیم در دوران بارداری، می‌تواند احتمال زایمان زودهنگام را افزایش دهد.
_ استعمال دخانیات و مواد مخدر در دوران بارداری، خطر زایمان زودهنگام را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
_ استرس شدید و مداوم در دوران بارداری، می‌تواند منجر به زایمان زودهنگام شود.

عوامل مربوط به جنین

_ برخی از ناهنجاری‌های مادرزادی جنین، مانند نقص لوله عصبی، می‌توانند منجر به زایمان زودهنگام شوند.
_ اگر جنین به اندازه کافی رشد نکند، ممکن است زایمان زودهنگام اتفاق بیفتد.
_ عفونت‌های رحم و جفت، می‌توانند منجر به زایمان زودهنگام شوند.
_ در برخی موارد، مرگ جنین در رحم مادر، باعث زایمان زودهنگام می‌شود.

عوامل محیطی

_ معمولا مادرانی که در شرایط اقتصادی و اجتماعی نامناسبی زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض خطر زایمان زودهنگام قرار دارند.
_ قرار گرفتن در معرض برخی از مواد شیمیایی و سمی، می‌تواند خطر زایمان زودهنگام را افزایش دهد.
_ زنانی که در معرض خشونت خانگی قرار دارند، بیشتر د ر معرض خطر زایمان زودهنگام هستند.
_ یا در برخی از موارد، ممکن است علت دقیق زایمان زودهنگام مشخص نشود.

 

 

سخن آخر
شیر مادر به عنوان بهترین منبع تغذیه برای نوزادان نارس شناخته شده است. شیر مادر حاوی تمام مواد مغذی، آنتی بادی ها و فاکتورهای ایمنی لازم برای رشد و تکامل نوزاد نارس است. شیر مادر به دلیل دارا بودن الیگوساکاریدهای خاص، به رشد و توسعه میکروبیوم سالم روده نوزاد کمک می‌کند. این باکتری‌های مفید به تقویت سیستم ایمنی و بهبود هضم و جذب مواد مغذی کمک می‌کنند. رشد سالم میکروبیوم روده به کاهش خطر ابتلا به مشکلات گوارشی و عفونت‌های روده‌ای منجر می‌شود که در نوزادان نارس بسیار مهم است.