درمان های موثر برای حساسیت شنیداری

اختلال حساسیت شنیداری نوعی اختلال پردازش شنوایی است که باعث می‌شود فرد نسبت به صداهای معمولی حساسیت بیش از حد داشته باشد. افراد مبتلا به این اختلال، صداهایی را که برای اکثر مردم بلند یا آزاردهنده نیستند، بلند و آزاردهنده می‌دانند. این امر می‌تواند منجر به طیف وسیعی از مشکلات، از جمله استرس و اضطراب ،مشکل در تمرکز،خستگی و تحریک‌پذیری،افسردگی و انزوا و حتی درد و ناراحتی در گوش شود.
علت دقیق حساسیت شنیداری هنوز مشخص نیست، اما عوامل مختلفی می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشد مثل قرار گرفتن در معرض صداهای بلند به طور مداوم، به ویژه در دوره‌های طولانی، می‌تواند به سلول‌های مویی گوش داخلی آسیب برساند و منجر به حساسیت شنیداری شود، آسیب به سر، به ویژه آسیب به قسمت‌هایی از مغز که مسئول پردازش شنوایی هستند، می‌تواند باعث حساسیت شنیداری شود. گاهی آزاردهنده بودن صداهای محیطی می‌تواند منجر به افسردگی و انزوا در افراد مبتلا به حساسیت شنیداری شود. این افراد ممکن است از حضور در مکان‌های شلوغ و پر سر و صدا خودداری کنند و روابط اجتماعی خود را محدود کنند، و حتی قرار گرفتن در معرض صداهای بلند به طور مداوم می‌تواند به طور دائمی به شنوایی افراد مبتلا به حساسیت شنیداری آسیب برساند و منجر به کم شنوایی یا ناشنوایی شود.
روش های درمانی موثری وجود دارد که می تواند به مدیریت این اختلال کمک کند که نسبت به حساسیت شنیداری، متخصص می تواند تشخیص دهد که فرد دارای اختلال از چه روشی برای درمان خود اقدام نماید.

 

حساسیت شنیداری چیست؟

حساسیت شنیداری حالتی است که فرد نسبت به صداها حساس‌تر از حد معمول می باشد. این حساسیت می‌تواند در برخی موارد به حدی برسد که صداهای معمولی و روزمره برای فرد بسیار آزاردهنده یا حتی دردناک باشد. در این اختلال، فرد ممکن است به صداهایی که برای دیگران طبیعی و قابل تحمل هستند، واکنش‌های شدید نشان دهد. برای مثال، صدای ماشین، صحبت کردن دیگران، صدای باد، یا حتی صدای جریان آب می‌تواند برای فرد مبتلا بسیار ناخوشایند باشد. حساسیت شنیداری می‌تواند تاثیر زیادی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد و ممکن است باعث شود که فرد از فعالیت‌های اجتماعی و محیط‌های پر سر و صدا اجتناب کند.
برخی از تحقیقات نشان می‌دهد که ممکن است اختلال حساسیت شنیداری ارثی و ژنتیکی باشد. بروز حساسیت شنیداری ممکن است ناشی از آسیب‌های فیزیکی یا عفونت‌های گوش باشد، یا اختلالات دیگر از جمله اضطراب و افسردگی که می‌تواند حساسیت به صداها را تشدید نماید. حتی گاهی قرار گرفتن در معرض صدای بلند مانند حضور در محیط‌های پر سروصدا برای مدت طولانی باعث این اختلال یا تشدید آن می شود. البته راهکارهایی برای پیشگیری از نوع اختلال توصیه شده است مثل استفاده از محافظ گوش هنگام قرار گرفتن در معرض صداهای بلند، کاهش زمان در محیط‌های پر سر و صدا و ایجاد فاصله تا منبع صدای آزار دهنده که برای این اختلال حساسیت شنیداری رنج آور است.

 

 

راه های پیشگیری از اختلال حساسیت شنیداری

 

1- تغذیه مناسب و سبک زندگی سالم

غذاهایی که دارای خاصیت ضد التهابی باشند و بتوانند به کاهش التهاب و بهبود سلامت عمومی بدن کمک نماید را باید در سبک زندگی افرادی که از اختلال حساسیت شنیداری رنج می برند، گنجاند. اسیدهای چرب امگا-3 که در ماهی‌ها و تخم کتان یافت می‌شوند، به عنوان ضد التهاب‌های طبیعی عمل می‌کنند. همچنین، مصرف میوه‌ها و سبزیجات رنگارنگ که غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها هستند مانند توت‌ها، اسفناج و هویج .. می‌تواند به کاهش رادیکال‌های آزاد در بدن و جلوگیری از آسیب‌های سلولی کمک کند. برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی نقش حیاتی در سلامت گوش‌ها و جلوگیری از حساسیت شنیداری دارند. ویتامین ب12 و فولیک اسید که در گوشت، لبنیات و سبزیجات برگ‌دار یافت می‌شوند، به حفظ سلامت سیستم عصبی کمک می‌کنند. کمبود این ویتامین‌ها ممکن است منجر به مشکلات عصبی شود که می‌تواند حساسیت شنیداری را تشدید کند. همچنین، منیزیم که در مغزها، دانه‌ها و سبزیجات برگ‌دار یافت می‌شود، می‌تواند به تنظیم فشار خون و بهبود عملکرد سلول‌های عصبی کمک کند. برخی مواد غذایی و نوشیدنی‌ها می‌توانند حساسیت شنیداری را تشدید کنند مثلا مصرف بیش از حد کافئین و یا نیکوتین می‌تواند سیستم عصبی را تحریک کند و باعث افزایش حساسیت به صداها شود.

 

 

2- کاهش عوامل استرس زا

در کنار سبک غذایی سالم برای این نوع اختلال، کاهش استرس همراه با مدیتیشن و دیگر تمرینات تنفسی می تواند به افراد کمک می‌کند تا ذهن خود را آرام کنند و تمرکز بیشتری داشته باشند. با تمرین مدیتیشن و حفظ آرامش به صورت روزانه، می‌توان استرس‌های روزمره را کاهش داد و بهبود کلی در سلامت روانی و جسمی ایجاد کرد. تمرینات تنفسی عمیق نیز می‌توانند به کاهش تنش و اضطراب کمک کنند و سیستم عصبی را آرام کنند.
همچنین ورزش‌ها و تکنیک های آرام‌بخش به کاهش استرس و افزایش آرامش کمک می نماید. این تکنیک ها باعث افزایش سطح اندورفین‌ها در بدن می‌شوند که هورمون‌های خوشحالی هستند و می‌توانند استرس را کاهش دهند. استرس می‌تواند واکنش‌های فیزیولوژیکی بدن را تشدید کند، از جمله حساسیت به صداها. یعنی وقتی که افراد تحت استرس قرار دارند، سیستم عصبی به طور مداوم تحریک می‌شود و این می‌تواند باعث افزایش حساسیت به صداهای محیطی شود. با کاهش استرس، سیستم عصبی آرام‌تر می‌شود و واکنش‌های شدید به صداها کاهش می‌یابد.

 

 

3- محیطهای آرام و بدون نویز

اهمیت ایجاد محیطهای آرام و بدون نویز برای جلوگیری از بروز این اختلال که به آن هایپرآکوزیس نیز گفته می‌شود حائز اهمیت است.این اختلال در پردازش شنوایی است که باعث می‌شود فرد نسبت به صداهای معمولی حساسیت بیشتری داشته باشد. این صداها می‌توانند آزاردهنده و حتی دردناک باشند و زندگی روزمره را برای فرد دشوار کنند. تاثیر منفی صداهای بلند بر افراد مبتلا به حساسیت شنیداری فراتر از استرس و اضطراب و اختلال تمرکز است. صداهای بلند می‌توانند به خواب رفتن افراد مبتلا به حساسیت شنیداری را دشوار کنند و باعث ایجاد اختلالات خواب مانند بی‌خوابی و کابوس شوند. ایجاد محیط‌های آرام و بدون نویز نه تنها می‌تواند کیفیت زندگی افراد مبتلا به حساسیت شنیداری را ارتقا دهد، بلکه از بروز مشکلات ثانویه و عوارض جدی این اختلال نیز جلوگیری می‌کند. می‌توان با استفاده از عایق صدا و مواد جاذب صدا، یک اتاق ساکت در خانه ایجاد کرد که افراد مبتلا به حساسیت شنیداری بتوانند برای مطالعه، استراحت یا کار به آنجا برود.

 

 

راه های تشخیص اختلال حساسیت شنیداری

 

1- نشانه ها و علائم

افراد مبتلا به حساسیت شنیداری ممکن است به صداهایی که برای دیگران طبیعی باشد، واکنش‌های شدید نشان دهند. این صداها می‌تواند شامل صدای ماشین، مکالمات عادی، صدای باد، یا حتی صدای جریان آب باشد. یکی از نشانه‌های بارز حساسیت شنیداری، احساس درد یا ناراحتی در گوش‌ها در مواجهه با صداهای معمولی است. افراد مبتلا ممکن است در محیط‌های پر سر و صدا دچار تنش، اضطراب یا استرس شوند. این وضعیت می‌تواند به فرار از موقعیت‌ها و محیط‌های پر سر و صدا منجر شود. همچنین این افراد از مکان‌های شلوغ و پر سروصدا اجتناب می کنند و ترجیح می دهند در محیط‌های آرام و کم‌صدا قرار بگیرند.

 

 

2- آزمایشها و تست های مربوطه

آزمون شنوایی شامل اندازه‌گیری حساسیت فرد به صداهای مختلف در فرکانس‌ها و شدت‌های متفاوت است. هدف این آزمون تعیین سطح شنوایی و شناسایی هرگونه تغییرات یا آسیب در شنوایی است. همچنین آزمون تحمل صدا برای تعیین سطح تحمل فرد به صداهای بلند انجام می‌شود. در این آزمون، فرد باید به صداهای با شدت‌های مختلف گوش دهد و سطحی که صدا برای او ناراحت‌کننده می‌شود را گزارش کند. آزمون تمپانومتری که برای بررسی عملکرد گوش میانی و بررسی هرگونه تغییر در فشار گوش میانی انجام می‌شود. این آزمون می‌تواند به تشخیص مشکلاتی مانند انسداد گوش میانی یا آسیب به پرده گوش کمک کند. از آنجا که حساسیت شنیداری می‌تواند با مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی مرتبط باشد، انجام آزمون‌های روان‌شناختی نیز می‌تواند مفید باشد. این آزمون‌ها می‌توانند به تشخیص میزان استرس و اضطراب فرد و تاثیر آن بر حساسیت شنیداری کمک کنند.

 

 

3- مشاوره با متخصصین

تشخیص دقیق اختلال حساسیت شنیداری نیازمند مشاوره با متخصص کارآمد می باشد زیرا این اختلال می‌تواند از عوامل متعددی ناشی شود که نیاز به ارزیابی دقیق دارند. مرکز کاردرمانی حسی پاسداران، با مشاوره و تشخیص دقیق، که همراه با درمان‌های دارویی، مشاوره روان‌شناختی، و استفاده از تکنیک‌های کاهش استرس و آرامش می باشد به صورت جامع به نیازهای فرد دارای اختلال حساسیت شنیداری می پردازد.

 

ارتباط اختلال حساسیت شنیداری با اختلالات دیگر

اختلال طیف اوتیسم با اختلال حساسیت شنیداری :

اختلال طیف اوتیسم به طور قابل توجهی با اختلالات حسی همراه است و حساسیت شنیداری یکی از جنبه‌های مهم این اختلالات حسی است. افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است به صداهای محیطی به طور غیرعادی حساس باشند. این حساسیت می‌تواند به شکل واکنش‌های شدید به صداهای معمولی، نظیر صداهای تیز، بلند، یا حتی صداهای پس‌زمینه که برای دیگران عادی به نظر می‌رسد، بروز کند. به دلیل پردازش متفاوت اطلاعات حسی، صداها می‌توانند برای این افراد به صورت آزاردهنده یا حتی دردناک به نظر برسند. حساسیت شنیداری در افراد مبتلا به اوتیسم می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر رفتار و تعاملات اجتماعی آنها داشته باشد که ارتباط با متخصص اوتیسم تهران در مرکز توانبخشی می تواند کمک شایانی در حفظ سلامتی اینگونه افراد نماید. این افراد ممکن است به دلایل مختلف از جمله ناراحتی یا درد ناشی از صداها، رفتارهایی مانند پوشاندن گوش‌ها، ترک کردن مکان‌های پر سر و صدا یا حتی بروز رفتارهای تحریک‌آمیز نشان دهند. این واکنش‌ها می‌توانند منجر به مشکلاتی در تعاملات اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی فرد شوند، زیرا فرد ممکن است از محیط‌های اجتماعی اجتناب کند یا نتواند به درستی ارتباط برقرار کند.

 

 

اختلال بیش‌فعالی و کمبود با اختلال حسایت شنیداری :

اختلال بیش‌فعالی و کمبود توجه یکی از اختلالات رایج عصبی-رفتاری است که می‌تواند با مشکلات حسی مختلفی از جمله حساسیت شنیداری همراه باشد. افراد مبتلا به ADHD ممکن است به صداها و تحریکات حسی محیطی به طور غیرعادی حساس باشند. این حساسیت می‌تواند باعث شود که صداهای معمولی، نظیر نوسان‌های محیطی یا حتی صداهای پس‌زمینه، برای آنها آزاردهنده به نظر برسد.
مرکز تخصصی درمان بیش فعالی تهران به چنین مشکلاتی که به طور متفاوتی به تحریکات حسی پاسخ می دهند، نیز پرداخته اند. مشکلات در پردازش حسی می‌تواند منجر به افزایش حساسیت شنیداری شود. افراد مبتلا به بیش‌فعالی ممکن است دچار مشکلاتی در پردازش و سازماندهی اطلاعات حسی باشند، که این می‌تواند باعث شود که صداهای محیطی به شکل آزاردهنده و مشکل‌ساز به نظر برسند. این حساسیت بالا می‌تواند بر تمرکز و توجه فرد تأثیر بگذارد و منجر به افزایش اختلالات توجه و بیش‌فعالی شود.
حساسیت شنیداری در این افراد می‌تواند تأثیرات منفی بر توجه و رفتار آنها داشته باشد. صداهای آزاردهنده یا مزاحم می‌توانند باعث حواس‌پرتی، کاهش تمرکز، و دشواری در انجام وظایف شوند. این وضعیت می‌تواند به افزایش رفتارهای بی‌قراری و حرکات اضافی منجر شود که از ویژگی‌های بارز اختلال بیش‌فعالی است. در نتیجه، فرد ممکن است به طور مداوم در تلاش باشد تا با تحریکات محیطی مقابله کند و این موضوع می‌تواند به تشدید علائم اختلال بیش‌فعالی و کمبود توجه منجر شود.

 

اختلال اضطراب و افسردگی و حساسیت شنیداری :

اختلال حساسیت شنیداری می‌تواند به طور مستقیم بر سطح اضطراب فرد تأثیر بگذارد. افرادی که به صداها به طور غیرعادی حساس هستند، ممکن است به دلیل مواجهه مداوم با صداهای مزاحم یا آزاردهنده، دچار استرس و اضطراب شوند. این حساسیت بالا می‌تواند موجب افزایش سطح اضطراب، واکنش‌های نگران‌کننده به صداها، و مشکلاتی در آرامش و تمرکز شود. به طور خاص، در شرایطی که فرد نمی‌تواند به راحتی از صداهای تحریک‌آمیز دوری کند، احساسات اضطراب و عدم راحتی می‌تواند تشدید شود. حساسیت شنیداری نیز می‌تواند با افسردگی مرتبط باشد. افرادی که از حساسیت بالای شنیداری رنج می‌برند، ممکن است به دلیل عدم توانایی در مدیریت صداهای محیطی و مواجهه مداوم با محرکات آزاردهنده، دچار احساسات غمگینی و افسردگی شوند. این شرایط می‌تواند منجر به انزوا، کاهش کیفیت زندگی، و احساس ناکامی شود، که از ویژگی‌های افسردگی است. همچنین، اضطراب و استرس مزمن ناشی از حساسیت شنیداری می‌تواند به توسعه یا تشدید علائم افسردگی منجر شود.

 

 

چگونگی درمان اختلال شنیداری

1- درمان های دارویی

درمان دارویی برای اختلال حساسیت شنیداری به طور خاص ممکن است محدود باشد، اما داروها می‌توانند در مدیریت علائم مرتبط با این اختلال مفید باشند. داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی، مانند بنزودیازپین‌ها و مهارکننده‌های بازجذب سروتونین، می‌توانند به کاهش اضطراب و افسردگی مرتبط با حساسیت شنیداری کمک کنند. این داروها به کاهش تنش و بهبود حالت روانی فرد می‌پردازند که می‌تواند به کاهش حساسیت شنیداری کمک کند. همچنین، در مواردی که حساسیت شنیداری با درد یا ناراحتی گوش همراه است، داروهای مسکن و ضد التهاب می‌توانند برای کاهش درد و ناراحتی تجویز شوند. در موارد نادر، داروهای ضد تشنج نیز ممکن است برای تنظیم فعالیت‌های عصبی و کاهش تحریکات غیرعادی تجویز شوند.

2- درمان های غیر دارویی

درمان‌های غیر دارویی برای اختلال حساسیت شنیداری شامل تکنیک‌های مختلفی است که به کاهش حساسیت و بهبود کیفیت زندگی کمک می‌کند. تکنیک‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن، تمرینات تنفسی، و یوگا می‌توانند به کاهش تنش و بهبود تحمل فرد نسبت به صداهای مزاحم کمک کنند. همچنین، درمان‌های شناختی-رفتاری می‌تواند به فرد کمک کند تا به طور مؤثری با واکنش‌های خود به صداها و استرس‌های ناشی از آنها مقابله کند. شامل تغییر الگوهای فکری و رفتاری است که به کاهش حساسیت شنیداری و بهبود کیفیت زندگی کمک می‌کند

 

3- تکنیک های آرامشبخش

برای مدیریت اختلال حساسیت شنیداری، استفاده از تکنیک‌های آرامش‌بخش و تمرینات جسمی و ذهنی می‌تواند نقش مهمی داشته باشد. این روش‌ها به کاهش استرس و بهبود توانایی فرد در تحمل تحریکات شنیداری کمک می نماید و شامل فعالیت‌هایی هستند که به کاهش تنش و اضطراب کمک می کند. مدیتیشن و تمرینات تنفسی عمیق، از جمله تکنیک‌های مؤثر در این زمینه هستند. مدیتیشن با تمرکز بر آرامش ذهنی و تنفس، به کاهش فعالیت‌های عصبی و بهبود احساس آرامش کمک می‌کند. تمرینات تنفسی، مانند تنفس دیافراگمی، نیز می‌توانند به کاهش واکنش‌های فیزیولوژیکی و آرامش ذهنی کمک کنند. دیگر تکنیک آرامش‌بخش، آرامش عضلانی پیشرفته است که با تنش و شل کردن گروه‌های عضلانی به نوبت، به کاهش تنش فیزیکی و روانی کمک می‌کند. همچنین، یوگا به دلیل ترکیب حرکات نرم و تمرکز بر تنفس، می‌تواند به کاهش استرس و افزایش آرامش کمک کند.

4- تمرینات جسمی و ذهنی

این تمرینات نیز می‌تواند به مدیریت حساسیت شنیداری کمک کند، تکنیک‌های کاهش حساسیت شامل مواجهه تدریجی با صداهای مختلف در محیط‌های کنترل‌شده است تا فرد به مرور زمان به این صداها عادت کند و حساسیت خود را کاهش دهد. تمرینات تمرکز و توجه، مانند حل معماها و بازی‌های فکری، می‌توانند به بهبود توانایی پردازش اطلاعات حسی کمک کنند. علاوه بر این، ورزش منظم مانند پیاده‌روی یا شنا به کاهش تنش و بهبود وضعیت روانی کمک می‌کند و کیفیت خواب را بهبود می‌بخشد که می‌تواند به کاهش اثرات منفی حساسیت شنیداری کمک کند. تکنیک‌های درمانی حسی، مانند موزیک درمانی، نیز می‌توانند به تنظیم سیستم عصبی و کاهش واکنش‌های شدید به صداها کمک کنند. با استفاده از این تکنیک‌های آرامش‌بخش و تمرینات جسمی و ذهنی، افراد می‌توانند به طور مؤثرتری با حساسیت شنیداری مقابله کنند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.

 

 

سخن آخر
در مجموع حساسیت شنیداری می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر سلامت روانی داشته باشد و ارتباط نزدیک آن با اضطراب و افسردگی نیازمند رویکرد جامع برای مدیریت و درمان است. بررسی دقیق و استفاده از استراتژی‌های مؤثر می‌تواند به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.